3.3 Duurzaamheid

Duurzaamheid heeft betrekking op verschillende, niet direct gerelateerde onderwerpen. Het is verbonden aan het gezondheidsinformatiestelsel dat tegelijk adaptief en robuust moet zijn. Het heeft te maken met een consistente lijn in besturing in een speelveld waarin regie tussen publiek en markt heen en weer beweegt. En het heeft te maken met de klimaatkosten van digitalisering. Duurzaamheid is iets waar nadrukkelijk rekening met gehouden moet worden: de klimaateffecten moeten onderdeel zijn van keuzes die nog te maken zijn. 

Duurzaamheid van systemen  

Systemen voor onder andere dataopslag moeten continu werken en veilig zijn, maar ze moeten ook zo zijn ingeregeld dat de impact bij een calamiteit minimaal is (zoals bepaald in de Medical Device Regulation (MDR), de Data-Act en de Artificial Intelligence-Act (AI-Act) van de Europese Unie (EU). Ze moeten zo zijn ingericht dat updates of aanpassingen de continuïteit en de portabiliteit niet in gevaar brengen. En in een groeiend gezondheidsinformatiestelsel waarbij steeds meer sectoren en domeinen aansluiten, moeten de systemen op technisch duurzame wijze worden ingericht zodat zulke aansluitingen de continuïteit van dat stelsel niet in gevaar brengen. Hier ligt geen specifieke verantwoordelijkheid bij één partij. Alle partijen moeten hier hun rol nemen, waaronder zorgaanbieders maar ook de leveranciers. Dit onderwerp moet in de kaders voor het gezondheidsinformatiestelsel een plek krijgen. 

Klimaat als overweging bij duurzame zorg 

Digitalisering (hybride zorgprocessen) en databeschikbaarheid kunnen aan klimaatdoelstellingen bijdragen doordat ze minder reisbewegingen nodig maken van de zorgverlener en de zorgvrager. Dit hebben we in de COVID-19-pandemie ervaren met allerlei vormen van eHealth. Zelfmeting, monitoring op afstand en digitale consulten zijn steeds meer aan zorgprocessen verbonden. Maar tegenover deze emissiebesparingen staan ook een aantal negatieve milieueffecten. Want databeschikbaarheid en nieuwe toepassingen voor AI vragen veel dataopslag en rekenkracht. Het is daarom van belang om te investeren in energiezuinige systemen voor dataopslag of om andere afwegingen te maken over bestaande systemen. Deze positieve en negatieve milieueffecten moeten zeker ook meegenomen worden in de eerdergenoemde maatschappelijke kosten- en batenanalyse, ook al zijn ze moeilijk te kwantificeren.