(MedMij Afsprakenstelsel 2.0.3A) Rollen, Core
- Ibrahim Benyahya
Rollenmodel
Het onderstaande diagram toont de rollen die vanuit de MedMij Core in de verschillende onderwerpen gebruikt worden. De rollen staan uitgewerkt in drie lagen van een Enterprise Architectuur, namelijk Business, Application en Technologie. De rollen in het MedMij Afsprakenstelsel zijn bij elkaar horende setjes verantwoordelijkheden. De rollen kunnen, over de lagen heen, aan elkaar gekoppeld zijn. Een rol gaat gepaard met één of meerdere onderliggende rollen.
Dat wil zeggen dat een rol in het algemeen wordt ingevuld met één of meer verbonden onderliggende rollen, al-dan-niet op een onderliggende laag. De rolbindingen vormen zo de ruggengraat van de architectuur van het MedMij Afsprakenstelsel.
Gegevensuitwisseling
Voor gegevensuitwisseling wordt het eerder getoonde rollenmodel uitgebreid met rollen die voor gegevensuitwisseling van toepassing zijn.
Roldefinities
Business
| Begrip | Definitie | |
|---|---|---|
Eigenaar MedMij | De rechtspersoon die (eind)verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en het beheer van het afsprakenstelsel en de informatiestandaarden die nodig zijn om gegevens in dezelfde taal te kunnen uitwisselen. | |
MedMij Beheer | De uitvoeringsorganisatie die invulling geeft aan de operationele verantwoordelijkheden in het afsprakenstelsel, zoals het beheren en publiceren van een aanbiederslijst en gegevensdienstnamenlijst. | |
Persoon | Degene op wie Gezondheidsgegevens betrekking hebben die via MedMij worden uitgewisseld en tevens de Gebruiker in het Persoonsdomein. | |
Deelnemer | Een Dienstverlenende partij binnen het MedMij Afsprakenstelsel. De Dienstverlener persoon en de Dienstverlener aanbieder zijn Deelnemer in het afsprakenstelsel en daarmee gehouden aan de afspraken, bekrachtigd door het tekenen van een deelnemersovereenkomst. | |
Dienstverlener persoon (DVP) | Dit betreft een rol in het MedMij Afsprakenstelsel. Levert een persoonlijke gezondheidsomgeving, een dienst aan de Persoon voor de regie op zijn gezondheid die minimaal gegevensuitwisseling met de Aanbieder mogelijk maakt via het MedMij Afsprakenstelsel. | |
Dienstverlener aanbieder (DVA) | Dit betreft een rol in het MedMij Afsprakenstelsel. Deze levert Diensten aan de Aanbieder gerelateerd aan de uitwisseling tussen Persoon en Aanbieder en committeert zich hiervoor aan de naleving van de afspraken in het MedMij Afsprakenstelsel. | |
Dienstverlener authenticatie (DVAuthN) | De Aanbieder is verplicht bij het verstrekken van gegevens vanuit een dossier de identiteit van de persoon te verifiëren, al dan niet aan de hand van het BSN. MedMij gebruikt hiervoor de door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties toegelaten authenticatiemiddelen. Vooralsnog is DigiD het enige toegelaten middel voor dit doel. | |
Aanbieder | Aanbieder is de term waarmee een grote diversiteit aan dienstverleners wordt bedoeld, die vanuit hun diensten gezondheidsinformatie kunnen aanbieden en ontvangen. |
OAuth Resource Owner | Een OAuth Resource Owner is een Persoon die een OAuth Client autoriseert voor toegang tot een OAuth Resource Server. De toegang is beperkt tot het bereik van de verleende autorisatie. |
Applicatie
| Begrip | Definitie |
|---|---|
MedMij Registratie | MedMij Registratie is de applicatie voor de administratie van Deelnemers, de gegevensdiensten die worden aangeboden en de endpoints die hierbij horen. Deze informatie wordt uitgegeven in de verschillende lijsten. |
User Agent | De applicatie die de Persoon gebruikt om de MedMij-functies uit te voeren. |
DVP Server | De DVP Server is de server die gezondheidsgegevens verzamelt en deelt op verzoek van de Persoon en hiermee het Dossier van de Persoon samenstelt. |
Authorization Server | De Authorization Server is de server bij de DVA die controleert of de Persoon voor de applicatie toegangsrechten heeft. Als de Persoon toestemming geeft om gegevens uit te wisselen met de DVP Server, dan wordt deze toestemming vastgelegd en voor uitwisseling gecontroleerd. |
Authentication Server | De Authentication Server is de server bij de DVA die de identiteit van de Persoon vaststelt. |
Resource Client | De Resource Client is de applicatie die verbinding maakt met een Resource Server. |
OAuth Client | Een OAuth Client is een Resource Client die gebruik maakt van het OAuth 2.0 raamwerk. |
Authentication Client | Een Authentication Client is een applicatie die gebruikmaakt van een Authentication Server om de identiteit van een OAuth Resource Owner vast te stellen. |
Resource Server | De Resource Server is de applicatie waar gegevens kunnen worden verzameld of waarmee gegevens gedeeld kunnen worden. |
OAuth Resource Server | Een OAuth Resource Server is een Resource Server die gebruikmaakt van het OAuth 2.0 raamwerk. |
Technologie
| Begrip | Definitie |
|---|---|
Frontchannel Node | Een Frontchannel Node communiceert met de User Agent van de Persoon, waarbij de communicatie internet facing is. De rol van User Agent wordt hierbij ingevuld door een webbrowser. |
Backchannel Node | Een Backchannel Node communiceert met andere backchannel nodes, waarbij voor identificatie gebruikgemaakt wordt van de verschillende lijsten die door MedMij Registratie worden geboden. |
Persoonsdomein
Business
In het Persoonsdomein is er naast de rol Dienstverlener persoon ook de rol Persoon. Hoewel Dienstverlener persoon namens Persoon handelt, kan Persoon niet ongenoemd blijven in de afspraken op deze en onderliggende lagen. Dat komt doordat Persoon niet enkel de gebruiker van Dienstverlener persoon is, maar allereerst het onderwerp van de gezondheidsinformatie die Deelnemers ter beschikking moet stellen; daarvoor is authenticatie en autorisatie nodig. In de architectuur van het afsprakenstelsel heeft Persoon een operationele rol bij authenticatie en autorisatie van het gegevensverkeer.
Application
In het persoonsdomein zijn twee rollen onderscheiden: de User Agent en de DVP Server. Dat is nodig om de verbinding te kunnen leggen met de rollen volgens OAuth. User Agent is de front-end-rol voor de DVP Server, en kan bijvoorbeeld in een browser zijn geïmplementeerd. Zoals ook elders in het MedMij Afsprakenstelsel gaat het hier om rollen, om setjes verantwoordelijkheden dus, niet om implementatiecomponenten.
Aanbiedersdomein
Business
In het Aanbiedersdomein is er naast de rol Dienstverlener aanbieder ook de rol Aanbieder. Deze rol wordt operationeel geheel vertegenwoordigd door de Dienstverlener aanbieder.
Application
Waar een Persoon zelf operationeel betrokken wordt in het informatieverkeer — namelijk om zich te laten authenticeren, en het verkeer te laten autoriseren — laat de Aanbieder zich operationeel geheel vertegenwoordigen door zijn Dienstverlener en diens Authorization Server en Resource Server. Ook al zal in veel gevallen de gezondheidsinformatie uiteindelijk uit een achterliggend systeem worden betrokken, voor het MedMij Afsprakenstelsel is dat geen kwestie. Het is voldoende om bij de Authorization Server en Resource Server de eindverantwoordelijkheid neer te leggen (black box).
De genoemde servers treden op namens alle eventuele achterliggende systemen in het Aanbiedersdomein, zoals xIS'en. Die achterliggende complexiteit is een black box. Het is mogelijk dat een individuele xIS optreedt voor beide servers, maar dan moeten ook alle met deze rollen verbonden verantwoordelijkheden zijn ingevuld, zowel de direct verbonden verantwoordelijkheden (op de Applicatielaag) als de indirect verbonden verantwoordelijkheden (op de lagen erboven en eronder).
Hoezeer ook alle eindverantwoordelijkheden gedragen worden door de Dienstverleners die deelnemer zijn in het MedMij Afsprakenstelsel, zij kunnen ervoor kiezen de uitvoering van die verantwoordelijkheden deels of zelfs geheel uit te besteden. In een mogelijke systeemarchitectuur maken meerdere Resource Server-systemen gebruik van eenzelfde (al dan niet uitbesteed) Authorization Server-systeem. Het is mogelijk dat die Resource Server-systemen samen onder de eindverantwoordelijkheid van één Dienstverlener aanbieder vallen, met de uitvoering al dan niet uitbesteed. Het is ook mogelijk dat twee verschillende Dienstverlener aanbieders voor de Authorization Server gebruik maken van eenzelfde onderaannemer.
De architectuur heeft zo maximale ruimte aan de eigen businessmodellen en architecturen van Dienstverlener aanbieder willen geven zonder daarbij de interoperabiliteit en strakke eindverantwoordelijkheden geweld aan te doen.
Een rol is nadrukkelijk geen component of systeem. Menig rol wordt weliswaar door componenten en systemen gerealiseerd, maar hoe dat precies gebeurt, en hoeveel en welke componenten- of systeemarchitectuur daarvoor wordt gebruikt is aan de Dienstverlener, zolang deze zijn rollen, op alle lagen, naar behoren speelt, dat wil zeggen, de verantwoordelijkheden van die rollen draagt. Zo wordt aan Dienstverleners, in beide domeinen, volop ruimte geboden een businessmodel naar eigen inzicht te kiezen, waarin volop ruimte is voor onderaannemers, zolang de eindverantwoordelijkheid jegens het MedMij Afsprakenstelsel maar onvervreemdbaar bij de Dienstverlener blijft liggen.
MedMij-Verkeer
Al het MedMij-verkeer is over domeingrenzen. Verkeer binnen het Persoonsdomein of het Aanbiedersdomein maakt geen deel uit van MedMij-verkeer. Ook authenticatieverkeer is uitgesloten, omdat het MedMij Afsprakenstelsel geen eisen oplegt over welke (externe) Authentication Server wordt gebruikt. Het MedMij Afsprakenstelsel vereist dát er een passende authenticatie door Aanbieder moet plaatsvinden, maar het verkeer dat daarvoor nodig is — tussen Authorization Server, Authentication Server en User Agent — is geen MedMij-verkeer. Het is de Aanbieder die niettemin als verwerkingsverantwoordelijke verantwoordelijk blijft voor een passende keuze van een Authentication Server en voor het laten inrichten van het authenticatieverkeer.