In dit onderdeel staan de waarom, wat en hoe achter Twiin. Welke ideeën drijft Twiin, en wat motiveert de mensen die bij Twiin betrokken zijn. De visie van Twiin is verwoord in de missie, de doelstelling en de principes van Twiin. Je vindt in dit hoofdstuk ook een beschrijving van de relatie met de Wegiz, de Nationale Visie en Strategie en het landelijk dekkend netwerk.
Hoe meer zorgorganisaties en zorgverleners gaan samenwerken in een keten of netwerk, hoe meer relaties er ontstaan. Deze partijen wisselen informatie uit, delen gegevens, gebruiken generieke functies en maken afspraken. De relaties die ontstaan zijn bestuurlijk, organisatorisch, juridisch, procesmatig, semantisch en technisch van aard. Dit leidt tot een complexe situatie met vele zorgaanbieders, verschillende processen, informatiestromen en infrastructuren en koppelpunten. Om deze complexiteit beheersbaar te houden, is een verbindend afsprakenstelsel nodig: het Twiin Afsprakenstelsel.
Missie van Twiin
Laten we samen bijdragen aan betere zorg in Nederland door landelijke beschikbaarheid van gezondheidsgegevens te realiseren. Door heldere afspraken te maken, waarmee zorgaanbieders deze gegevens landelijk veilig kunnen delen en beschikbaar maken. Voor betere zorg voor de patiënt, om administratieve last van zorgaanbieders te verlichten en te voorkomen dat kostbare tijd van zorgverleners verloren gaat aan het zoeken van de juiste gezondheidsgegevens. Daarom legt Twiin de afspraken samen met zorgaanbieders, leveranciers en partners vast in het Twiin Afsprakenstelsel.
Doelstelling van Twiin
De doelstelling van Twiin is het:
Realiseren en in gebruik nemen van een verbindend afsprakenstelsel voor beschikbaarheid van gezondheidsgegevens:
veilig en betrouwbaar
tussen zorgnetwerken en voorzieningen
interoperabel op alle lagen
samen met zorgaanbieders en leveranciers
Principes van Twiin
Om richting en structuur te geven aan het ontwerp van het Twiin Afsprakenstelsel hebben we de Twiin principes geformuleerd. De Twiin principes zijn fundamentele uitgangspunten, afgeleid van de visie, missie, doelstelling en de overtuigingen van Twiin.
Klik voor een uitgebreide toelichting, rationale en implicatie van de principes
De Twiin Principes zijn fundamentele uitgangspunten, afgeleid van de doelstelling, missie en visie van Twiin. Ze geven richting en structuur aan het ontwerp van het afsprakenstelsel en zijn gebaseerd op onze overtuigingen. De principes zijn voorzien van een rationale, waarin de belangrijkste ontwerpafwegingen zijn opgenomen met bijbehorende implicaties. De rationale beschrijft de reden waarom het principe van belang is. De implicatie geeft aan wat er moet gebeuren om dit principe te realiseren, vaak op organisatorisch vlak.
# | Titel | Omschrijving | Rationale | Implicatie |
|---|
Algemeen |
1 | P1. Landelijke beschikbaarheid en hergebruik van gezondheidsgegevens | Landelijke en zorgbrede (domeinoverstijgende) beschikbaarheid van gegevens door zorginfrastructuren te verbinden met afspraken op alle lagen van het interoperabiliteitsmodel. Het doel is deze gegevens in te zetten voor preventie, zorg en welzijn en secundair gebruik. In eerste instantie zal de focus van Twiin vooral gericht zijn op beschikbaarheid en hergebruik binnen de zorg. | Zorg vindt steeds meer plaats in meerdere instellingen vaak over de regio's heen. Burgers zijn mobiel en hebben onafhankelijk van waar ze zich bevinden binnen Nederland recht op de juiste zorg. Momenteel is de reikwijdte van de zorg vaak nog beperkt tot regionaal, lokaal of categoraal niveau. | Afstemming op alle lagen: politiek, bestuur, (vak)-verenigingen, informatie standaarden en infrastructuur op landelijk niveau in samenwerking met regionale en lokale organisaties. Twiin is schaalbaar en bruikbaar voor landelijke uitwisseling. Uitwisseling via knooppunten, gebruikmakend van (bestaande) gemeenschappelijke voorzieningen (conform visie samenhang op de zorginfrastructuren). Uit te breiden naar naar meerdere zorgtoepassingen. De architectuur van Twiin moet flexibel genoeg zijn om toekomstige (nieuwe) zorgtoepassingen te ondersteunen. |
2 | P2. Twiin is een vertrouwd netwerk van organisaties | Twiin is een verzameling van autonome actoren die van elkaar afhankelijk zijn om een gemeenschappelijk probleem op te lossen. Door afspraken met elkaar te maken over hoe we elkaar kunnen vertrouwen (in het vertrouwensmodel) en deze te borgen in validatie en technische maatregelen ontstaat er vertrouwen in elkaar. | Om problemen op te lossen die door een enkele organisatie moeizaam of helemaal niet kunnen worden gerealiseerd. | Twiin kent een governancestructuur met rollen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden om besluiten te nemen voor ontwikkeling en beheer. Twiin kent een afsprakenstelsel dat bestaat uit een set van samenhangende afspraken, procedures en regels op gebied van organisatie, besturing, toezicht, beheer, architectuur, toepassingen, techniek met als doel het realiseren en borgen van het vertrouwen binnen het Twiin netwerk |
3 | P3. Het Twiin Afsprakenstelsel leeft en blijft zich ontwikkelen | Het Twiin Afsprakenstelsel leeft. We groeien van ervaringen en verwerken deze in het afsprakenstelsel. | Om snel een eerste versie van het afsprakenstelsel te kunnen krijgen én te kunnen leren van tussentijdse ervaringen, volgt het afsprakenstelsel een groeimodel. Om voortgang te laten zien, te gebruiken wat er al is en z.s.m. oplossingen te integreren. Daarbij is ook de haalbaarheid van realisatie, waaronder de aansluiting op de huidige ontwikkelingen in de markt, een criterium. Daar waar duidelijkheid nodig is in de afspraken die pas op termijn van kracht zijn, maar die op enig moment nog niet haalbaar zijn, kan een groeipad worden afgesproken. | Het doel van Twiin is het faciliteren van meerdere zorgtoepassingen door het aanbieden van gemeenschappelijke voorzieningen en afspraken voor het landelijk beschikbaar maken en/of uitwisselen van gegevens. Twiin heeft als ambitie om zorgdomeinbreed te faciliteren. Bij het oppakken van zorgtoepassingen zijn de reeds bestaande landelijke programma’s in de lead. |
4 | P4. De functionele behoeften van zorgverleners, zorgaanbieders en patiënten zijn leidend | De functionele behoeften van zorgverleners, zorgaanbieders en patiënten zijn leidend voor het Twiin Afsprakenstelsel. | De voornaamste drijfveer van Twiin is om invulling te geven aan de functionele behoeften van zorgverleners en patiënten op zodanige wijze dat landelijke dekking en maximaal hergebruik mogelijk is en daardoor de zorgverlener te ontlasten van registratielast en de zorg te verbeteren. | Voor de (door)ontwikkeling van Twiin, inclusief de gemeenschappelijke voorzieningen en afspraken, gelden de functionele behoeften als uitgangspunt. |
5 | P5. Deelname aan Twiin is vrijwillig maar niet vrijblijvend | Vrijwillig Een zorgaanbieder besluit zelf om wel of niet aan te sluiten ipv Twiin en voor welke zorgtoepassing dit gebeurt. Niet vrijblijvend Deelnemende zorgaanbieders dienen te voldoen aan de afspraken van het afsprakenstelsel. | Zorgaanbieders die aansluiten moeten er op kunnen vertrouwen dat andere aangesloten zorgaanbieders conform het afsprakenstelsel werken. | Mogelijk zal op termijn uitwisseling van gegevens in veldnormen worden opgenomen en via VWS worden verankerd in wetgeving. Door aansluiting op Twiin kan dit vervolgens in de praktijk worden gerealiseerd. Elke deelnemende zorgaanbieder beoogt uitwisseling met alle deelnemers van de infrastructuur binnen de zorgtoepassing waarin wordt meegedaan. Het afsprakenstelsel verplicht deelnemers niet om daadwerkelijk gegevens uit te wisselen. Dat is uiteindelijk aan de zorgaanbieder/patiënt. Zorgaanbieders die aansluiten hebben een inspanningsverplichting om gegevens beschikbaar te stellen. |
6 | P6. Keuzevrijheid voor zorgaanbieders en leveranciers | Zowel de ‘bewegingsvrijheid’ van zorgaanbieders, als de keuzevrijheid van beheerders en leveranciers moet zo veel mogelijk in stand worden gehouden. | De zorgaanbieder moet vrijheid hebben in de leverancierskeuze die het beste bij de bedrijfsprocessen past of economisch gezien het meest voordelig is. Zorgaanbieders moeten eenvoudig kunnen aansluiten met zo min mogelijk opgeworpen drempels. Leveranciers hebben gelijke kansen om deel te nemen. | De Twiin Dienstverleners moeten een brede kennis hebben van en relaties hebben met leveranciers. Twiin levert een overzicht van aansluitvoorwaarden voor zorgaanbieders, GtK Beheerders, Twiin Dienstverleners en GtK's en netwerk, |
7 | P7. Privacy en Security by design | Voor Twiin zijn privacy en informatiebeveiliging randvoorwaardelijk. | Privacy en security zijn randvoorwaardelijk en worden dan ook vanaf het begin meegenomen in het ontwerp en de ontwikkeling. | Principes en best practices van security en privacy by design worden gehanteerd bij het maken en ontwerpen van het Twiin Afsprakenstelsel en architectuur. In het Twiin Afsprakenstelsel zijn de privacy en security eisen expliciet beschreven. |
8 | P8. Gebruik van internationale standaarden | Hantering van internationale standaarden boven Europese en nationale standaarden Om technische interoperabiliteit te realiseren, gaat Twiin zoveel mogelijk uit van open (internationale) standaarden. Twiin maakt gebruik van bestaande en in beheer zijnde informatiestandaarden. Door NICTIZ en andere organisaties zijn al informatiestandaarden gedefinieerd. | Door gebruik van open internationale standaarden wordt de afhankelijkheid van een leverancier grotendeels voorkomen. De uitwisselbaarheid en herbruikbaarheid wordt verhoogd. Per zorgtoepassing zijn andere partijen betrokken en worden andere gegevens uitgewisseld, waardoor keuze voor een vaste techniek niet altijd de meest passende is. Open internationale standaarden worden breed gedragen en zullen in samenhang met nieuwe standaarden blijven werken (robuust). Zorg is internationaal en leveranciers van informatietechnologieën zijn internationaal. | De keuze is niet gebaseerd op één enkele techniek. Er wordt gekeken wat de juiste keuze is per 'zorgtoepassing' en naar wat mogelijk is, uitgaande van vorige principes en al in gebruik zijnde standaarden. Standaarden moeten implementeerbaar zijn in de Nederlandse setting door meerdere leveranciers. Indien nodig kan er gebruik gemaakt worden van nationale extensies of kunnen nationale extensies ontwikkeld worden. Twiin verwijst naar andere organisaties als het gaat om standaarden, zoals kwaliteitsstandaarden of informatiestandaarden. Hierdoor ontstaat een afhankelijkheid van deze standaarden. De verantwoordelijkheid voor deze standaarden ligt bij de organisaties die deze standaarden creëren en/ of beheren. Ook een eventuele kwalificatie om te voldoen aan deze standaarden ligt bij deze organisaties. Voor elke zorgtoepassing zal door het veld geanalyseerd worden of de bestaande informatiestandaard landelijk toereikend is of dat er toevoegingen moeten komen. Als er nog geen informatiestandaard is, dan wordt deze ontwikkeld (buiten Twiin) op basis van (inter)nationale standaarden. |
Gehanteerde bronnen
Twiin verbindt met knooppunten en generieke functies
Knooppunten en generieke functies, eventueel ingevuld door een of meerdere gemeenschappelijke voorzieningen, vormen de basis voor de verbindende architectuur van Twiin. Vaak worden generieke functies (identificatie, authenticatie, autorisatie, lokalisatie, adressering, toestemming en logging) en gemeenschappelijke voorzieningen in één adem genoemd, maar ze zijn niet gelijk. De noodzaak om de generieke functies in te vullen is blijvend. De wijze waarop daar invulling aan wordt gegeven door middel van algemene voorzieningen, kan door de tijd wijzigen. Gemeenschappelijke voorzieningen geven invulling aan één of meerdere generieke functies. Voor een aantal generieke functies kiest Twiin voor gemeenschappelijke voorzieningen, zoals Mitz en Zorg AB. Dit doen wij omdat we gegevens willen laten stromen en er nog geen open stelsels zijn voor dit soort generieke functies. Mochten die er komen, dan passen wij het Twiin Afsprakenstelsel hierop aan.
Twiin verbindt initiatieven
In het zorgveld ontstaan verschillende initiatieven die bijdragen aan de beschikbaarheid van gezondheidsgegevens. De oplossingen hebben vaak een eigen set afspraken, ze verschillen in doelgroep, scope, uitgangspunten, tijdspad en aanpak. Vaak is er wel een overeenkomst in visie en doel. Twiin wil deze initiatieven verbinden. Dat vereist een gezamenlijke aanpak en duidelijke taakverdeling, want we constateren dat niet alle initiatieven passen op Twiin, zoals in deze release staat gespecificeerd. Twiin wil zorgaanbieders en leveranciers via deelname aan Twiin een platform bieden om mee te helpen en invloed uit te oefenen op ontwikkeling hiervan. Op die manier kunnen de verschillende initiatieven naar elkaar toegroeien met een samenhangend afsprakenstelsel.
Twiin, de Wegiz en (nieuwe) zorgtoepassingen
Het afsprakenstelsel is zo generiek mogelijk van aard. Het Twiin Afsprakenstelsel is toepasbaar voor meerdere zorgtoepassingen. De zorgtoepassingen Beeldbeschikbaarheid en uitwisseling van de BgZ zijn opgenomen in deze release met als status ‘trial use’. De zorgtoepassingen Verpleegkundige overdracht en Geboortezorg zijn opgenomen met status ‘informatief’. Twiin sluit aan bij de ontwikkeling van de aangewezen gegevensuitwisseling onder de Wegiz en zet zich dan ook in voor de ontwikkeling van zorgtoepassingen voor medicatie en voor spoed. In samenwerking met deelnemers en leveranciers ontwikkelen we nieuwe zorgtoepassingen op het Twiin Afsprakenstelsel.
Twiin en de Nationale Visie en Strategie (NVS)
In 2023 werd de Nationale Visie & Strategie (NVS) aangeboden aan de Tweede Kamer. Op deze visie is positief gereageerd vanuit zowel de politiek als het zorgveld. Twiin geeft uitvoering aan het eerste plateau van de NVS: DOEN (Interoperabiliteit georganiseerd). Daarmee leveren we een bijdrage aan het fundament van plateau 2 (Netwerk georganiseerd). Deze waarde van het Twiin Afsprakenstelsel wordt erkend door de betrokken partijen.
Twiin en het landelijk vertrouwensstelsel (LVS)
De ambitie van het Landelijk vertrouwensstelsel (LVS) is het neerzetten van het geheel van technische, organisatorische en juridische afspraken voor het vertrouwen in de landelijke elektronische uitwisseling en beschikbaarheid van gezondheidsgegevens. Het project LVS richt zich nu eerst op de geprioriteerde gegevensuitwisselingen onder de Wegiz. Doel hierbij is het aanbrengen van samenhang en verbinding met betrekking tot vertrouwen tussen bestaande afsprakenstelsels (zoals Twiin, Aorta, Nuts, etc). De inhoud van het Twiin Afsprakenstelsel/vertrouwensmodel is het uitgangspunt en wordt samengebracht met het Trust Over IP model.
Twiin en ‘Landelijk dekkend netwerk van infrastructuren voor gegevensuitwisseling in de zorg’ (LDN)
Verwijzend naar het rapport “Onderzoek landelijk netwerk van infrastructuren voor gegevensuitwisseling in de zorg” (VWS, 28 december 2022) is Twiin een combinatie van Scenario B ‘Verbinden van bestaande (regionale) netwerken en knooppunten’ en scenario F ‘Een gedistribueerd communicatienetwerk'. Hierdoor kunnen we invulling geven aan Scenario C ‘Inrichten van gekoppelde dataplatformen’ en Scenario D ‘Een gestandaardiseerd datamodel voor iedere zorgaanbieder’. De geschetste scenario’s zijn geen verschillende keuzes, maar veel meer een groeipad om te komen tot een landelijk dekkend netwerk waarbij een overeengekomen landelijk vertrouwensmodel een randvoorwaarde is.
