MMOS-344/MMAF-209 Gegevensdienstenbeleid
- Ibrahim Benyahya
- Martin Wilmink
- Marlotte Pannekoek
- Gunnar Ballzus
https://vzvz.atlassian.net/browse/MMAF-209
Uitwerking
Zet bij de locatie (en indien van toepassing bij de “In te voegen links (optioneel)”) de link naar de confluence space (bijv. MedMij Afsprakenstelsel 2), zet hier niet de link naar scroll view pagina. Is het een tabel benoem dan bij de locatie ook de rij.
Kopieer voor de oude en de nieuwe tekst ook de regel voor en na de aan te passen zin.
In de kolom “Oude tekst”, maak de verwijderde of gewijzigde stukken rood en streep ze door
In de kolom “Nieuwe tekst”, geef de nieuwe stukken hebben deze blauwige/groenige kleur.
Wil je een link toevoegen maak het woord paars in de kolom “Nieuwe tekst” en zet de link in de kolom “In te voegen links (optioneel)”.
Door te voeren wijzigingen
Locatie
Oude tekst
Gegevensdienstenbeleid
Gegevensdiensten en de Catalogus
Deelnemers ontsluiten via MedMij gestandaardiseerde diensten voor gegevensuitwisseling, de zogeheten Gegevensdiensten. De Gegevensdiensten die zijn toegestaan binnen MedMij staan in de Catalogus.
Een Gegevensdienst wordt gevormd uit een verzameling Systeemrollen en één of meer use-cases uit het MedMij Afsprakenstelsel. Een Systeemrol is een verzameling verantwoordelijkheden voor de elektronische uitwisseling van gegevens. De verantwoordelijkheden worden gedefinieerd in de bij de Systeemrol behorende onderdelen van een Informatiestandaard. De Gegevensdiensten worden ontsloten via bijbehorende use-cases uit de architectuur van het MedMij Afsprakenstelsel. Zolang nieuwe Gegevensdiensten passen binnen de bestaande use-cases, kunnen ze onafhankelijk van een release van het MedMij Afsprakenstelsel worden toegevoegd aan de Catalogus. Mocht voor een Gegevensdienst (een) nieuwe use-case nodig zijn, dan dient eerst deze nieuwe use-case te worden toegevoegd volgens het reguliere change- en releaseproces. Pas daarna kan ook deze nieuwe Gegevensdienst worden toegevoegd aan de Catalogus. Besluiten over de creatie, wijziging en beëindiging van een Gegevensdienst en de wijze waarop een Gegevensdienst wordt opgenomen in de Catalogus worden genomen door het bestuur van Stichting MedMij.
Creatie van Gegevensdiensten
Een Gegevensdienst wordt gevormd uit een verzameling Systeemrollen en één of meer usecase(-s) uit het MedMij Afsprakenstelsel. Stichting MedMij, de beheerder van het MedMij Afsprakenstelsel en de beheerder(s) van de Informatiestandaarden waarvan Systeemrollen tot de Gegevensdienst zouden gaan behoren stemmen dit af. Daarbij zijn de eigenschappen die een Gegevensdienst verkrijgt in de Catalogus (ook) onderwerp van gesprek.
De Systeemrollen worden voorafgaand aan de opname in een Gegevensdienst beoordeeld aan de hand van een serie eisen. Deze eisen dienen als hulpmiddel bij het beoordelen van de geschiktheid van de Systeemrollen. Ze zijn niet uitputtend (er zijn ook andere afwegingsgronden) en niet blokkerend (het niet voldoen aan een eis betekent niet als vanzelf dat de Systeemrol ongeschikt is).
Indien de creatie van een Gegevensdienst bedoeld is als opvolging van een geldige Gegevensdienst gebeurt dit dakpansgewijs. Dat betekent dat er maximaal 2 Gegevensdiensten zijn opgenomen in de Catalogus op basis van dezelfde Transactienaam. De actuele Catalogus bevat een Gegevensdienst die op dat moment geldig is en de basis vormt voor ontsluiting op het MedMij Netwerk. De creatie van de zogenaamd aankomende Gegevensdienst zal plaatsvinden in het daarvoor bestemde onderdeel van de Catalogus. Deze Gegevensdienst krijgt een toekomstige ingangsdatum van de geldigheid die overeenkomt met de releasedatum van het MedMij Afsprakenstelsel. Hier kan worden van afgeweken indien een situatie daarom vraagt, een dergelijk besluit wordt genomen door het bestuur van Stichting MedMij.
Mutaties van Gegevensdiensten
Mutaties van Gegevensdiensten door Stichting MedMij zijn toegestaan, met uitzondering van:
Het wijzigen van de Systeemrolverzameling of de daarin opgenomen Systeemrollen.
Het wijzigen van de Usecase.
Het wijzigen van het GegevensdienstId.
Het wijzigen van de verzameling Gegevensdiensten die wordt Vereist.
De concepten zijn precies gedefinieerd in het metamodel.
Uitfaseren van Gegevensdiensten
Een Gegevensdienst kan worden uitgefaseerd.
De volgende triggers kunnen leiden tot het uitfaseren van Gegevensdiensten:
De Systeemrollen worden niet langer als geschikt beoordeeld;
Een aankomende Gegevensdienst geldig wordt die de Gegevensdienst Vervangt;
De Gegevensdienst is niet langer compatibel met de operationeel bruikbare versies van het MedMij Afsprakenstelsel.
Het moment van uitfaseren van een Gegevensdienst wordt kenbaar gemaakt door een einddatum van de betreffende gegevensdienst op te nemen in de Catalogus.
Gegevensdiensten die elkaar vereisen of vervangen
Stichting MedMij kan in de Catalogus aangeven dat de ene Gegevensdienst de andere vereist wanneer Zorgaanbieders die de ene Gegevensdienst aanbieden, verplicht worden om ook de andere aan te bieden. Dit is vaak het geval als de Gegevensdiensten samen een proces vormen, zoals het verzamelen en delen van gegevens. Vereisen hoeft geen wederzijdse relatie te zijn, maar dat kan wel.
Indien een aankomende Gegevensdienst een geldige Gegevensdienst vervangt, dan komen de ingangsdatum van de geldigheid en de Einddatum van de te vervangen Gegevensdienst overeen, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om hiervan af te wijken.
Erkenning van Deelnemer als ontsluiter van een Gegevensdienst
Deelnemers ontsluiten Gegevensdiensten via het MedMij-netwerk voor en namens gebruikers. Voordat een Deelnemer in deze rol wordt erkend, dient zij aan te tonen de Gegevensdienst op de juiste manier te ondersteunen. In de Catalogus staat per Gegevensdienst beschreven welke relevante Systeemrollen uit de bijbehorende Informatiestandaard en welke usecase uit de Architectuur en technische specificaties ondersteund dienen te worden. Ook geeft de Catalogus aan welke andere Gegevensdiensten vereist. Indien een Deelnemer nog niet over een erkenning voor een vereiste Gegevensdienst beschikt, dan dient deze partij eerst deze erkenning te behalen. In het Testbeleid staat verder beschreven hoe de ondersteuning van de Gegevensdienst en, indien nodig, de usecase, kan worden aangetoond. Stichting MedMij ziet erop toe dat aan alle voorwaarden wordt voldaan, alvorens erkenningen wordt afgegeven
Nieuwe tekst
Redactie: in de onderstaande infor-box moeten de stukken tekst in brackets aangepast worden naar de versienummer en publicatiedatum.
[Titel] Gegevensdienstenbeleid
Met de introductie van het volwassenheidsniveau voor Gegevensdiensten in versie [versienummer van de aprilversie AS] zullen vanaf [datum publicatie van de aprilversie AS] alle nieuwe Gegevensdiensten een volwassenheidsniveau hebben.
Reeds gepubliceerde Gegevensdiensten in de Catalogus zullen echter nog geen volwassenheidsniveau hebben. Er wordt stapsgewijs gewerkt aan het vaststellen van het volwassenheidsniveau voor deze Gegevensdiensten. Zodra het volwassenheidsniveau voor een Gegevensdienst is vastgesteld, zal deze in de Catalogus worden weergegeven. Totdat een reeds gepubliceerde Gegevensdienst een volwassenheidsniveau is toegekend, is het gebruik van de Gegevensdienst op het MedMij-netwerk toegestaan
Gegevensdiensten en de Catalogus
Deelnemers ontsluiten via MedMij gestandaardiseerde diensten voor gegevensuitwisseling, de zogeheten Gegevensdiensten. De Gegevensdiensten die zijn toegestaan binnen MedMij staan in de Catalogus. Deze Gegevensdiensten hebben een volwassenheidsniveau. Afhankelijk van het volwassenheidsniveau mag de Gegevensdienst al dan niet gebruikt worden op het MedMij-netwerk of in testomgevingen. In de paragraaf 'Volwassenheidsniveaus' wordt per volwassenheidsniveau gespecificeerd of het gebruik van de Gegevensdienst op het MedMij-netwerk of in testomgevingen is toegestaan.
Een Gegevensdienst wordt gevormd uit een verzameling Systeemrollen en één of meer use-cases uit het MedMij Afsprakenstelsel. Een Systeemrol is een verzameling verantwoordelijkheden voor de elektronische uitwisseling van gegevens. De verantwoordelijkheden worden gedefinieerd in de bij de Systeemrol behorende onderdelen van een Informatiestandaard. De Gegevensdiensten worden ontsloten via bijbehorende use-cases uit de architectuur van het MedMij Afsprakenstelsel. Zolang nieuwe Gegevensdiensten passen binnen de bestaande use-cases, kunnen ze onafhankelijk van een release van het MedMij Afsprakenstelsel worden toegevoegd aan de Catalogus. Mocht voor een Gegevensdienst (een) nieuwe use-case nodig zijn, dan dient eerst deze nieuwe use-case te worden toegevoegd volgens het reguliere change- en releaseproces. Pas daarna kan ook deze nieuwe Gegevensdienst worden toegevoegd aan de Catalogus. Besluiten over de creatie, wijziging en beëindiging van een Gegevensdienst en de wijze waarop een Gegevensdienst wordt opgenomen in de Catalogus worden genomen door het bestuur van Stichting MedMij.
Volwassenheidsniveaus
Een Gegevensdienst en de bijbehorende informatiestandaard doorlopen tijdens hun ontwikkeling verschillende fasen van volwassenheid, ook wel volwassenheidsniveaus genoemd. Deze niveaus staan beschreven in de onderstaande tabel.
Volwassenheidsniveau Gegevensdienst | Status Informatiestandaard | Validatiestap om het volgende niveau te bereiken | Uitwisseling van gezondheidsgegevens toegestaan | Opmerking |
Alpha | Openbare consultatie voor de standaard in ontwikkeling is afgerond. | Toetsing van de standaard in Proof of Concept en de Gegevensdienst moet voldoen aan de toelatingseisen voor Beta. | Nee |
|
Beta | Standaard is getoetst in testomgeving middels Proof of Concept. | Toetsing van standaard, bijvoorbeeld d.m.v. een Hackathon. Daarnaast moet de Gegevensdienst voldoen aan alle toelatingseisen.
| Nee |
|
Release candidate | Standaard is getoetst in een test-omgeving middels een Proof of Concept en mogelijk ook een Hackathon. | Toetsing van de standaard in de productie-omgeving middels een Pilot, waarbij de deelname van minimaal één DVP en één zorgaanbieder vereist is. Idealiter nemen twee DVP’s en twee zorgaanbieders deel die gebruikmaken van verschillende systemen. | Ja | Afhankelijk van de uitkomsten van een pilot blijft het volwassenheidsniveau hetzelfde. Alleen bij een positief resultaat waarbij volledige stabiliteit is aangetoond, zijn er geen restricties meer op het gebruik. In dat geval kan het volwassenheidsniveau naar 'General availability'. |
General availability | Standaard wordt actief gebruikt in de productie-omgeving. | N.v.t. | Ja | Standaard heeft een volledige ontwikkelingscyclus doorlopen, dit garandeert dat deze minimaal drie jaar stabiel blijft. |
Deprecated | Standaard wordt niet meer ondersteund. | N.v.t. | Ja, maar niet aanbevolen | Gegevensdienst wordt niet langer ondersteund of aanbevolen en er zijn plannen om deze in toekomstige updates van de Catalogus te verwijderen. |
Uitgefaseerd | Standaard mag niet meer gebruikt worden en heeft een einddatum van geldigheid die in het verleden ligt. | N.v.t. | Nee | Gegevensdiensten die de status 'uitgefaseerd' hebben zijn in de Catalogus onder 'Verlopen Gegevensdiensten' te vinden. |
Creatie van Gegevensdiensten (Alpha en Beta)
Een Gegevensdienst bestaat uit een verzameling Systeemrollen en één of meer use-cases uit het MedMij Afsprakenstelsel. Deze Systeemrollen worden weer gedefinieerd in de informatiestandaarden. De beheerders van deze informatiestandaarden werken daarom samen met Stichting MedMij en de beheerder van het MedMij Afsprakenstelsel om de Gegevensdienst te ontwikkelen.
Gegevensdiensten in ontwikkeling hebben het volwassenheidsniveau Alpha of Beta. Om het gewenste kwaliteits- en volwassenheidsniveau van Gegevensdiensten te waarborgen, zijn er toelatingseisen opgesteld waaraan een Gegevensdienst moet voldoen voordat deze in de Catalogus kan worden opgenomen. Er is ook bepaald welke van deze toelatingseisen al van toepassing zijn op Gegevensdiensten die in ontwikkeling zijn. Elke nieuwe Gegevensdienst zal aan deze eisen worden getoetst. In de Catalogus staan alle toelatingseisen en voor welke volwassenheidsniveaus ze van toepassing zijn.
Indien de creatie van een Gegevensdienst dient als opvolging van een geldige Gegevensdienst, dan vindt dit dakpansgewijs plaats. Dat betekent dat er maximaal 2 Gegevensdiensten zijn opgenomen in de Catalogus op basis van dezelfde Transactienaam. De creatie van een 'Gegevensdienst in ontwikkeling' (met een volwassenheidsniveau van Alpha of Beta) vindt plaats in het het gelijknamige onderdeel van de Catalogus.
Mutaties van Gegevensdiensten (Release candidate en General availability)
Stichting MedMij mag aanpassingen doorvoeren op de Gegevensdiensten met de volwassenheidsniveaus Release candidate en General availability, met uitzondering van:
Het wijzigen van de Systeemrolverzameling of de daarin opgenomen Systeemrollen.
Het wijzigen van de Usecase.
Het wijzigen van het GegevensdienstId.
Het wijzigen van de verzameling Gegevensdiensten die wordt Vereist.
De concepten zijn precies gedefinieerd in het metamodel.
Uitfaseren van Gegevensdiensten (Deprecated en Uitgefaseerd)
Nadat een Gegevensdienst het volwassenheidsniveau Deprecated bereikt en hiermee niet meer aanbevolen of ondersteund wordt kan de Gegevensdienst worden Uitgefaseerd.
De volgende triggers kunnen leiden tot het uitfaseren van Gegevensdiensten:
De Systeemrollen worden niet langer als geschikt beoordeeld;
Als een nieuwe Gegevensdienst een huidige Gegevensdienst gaat vervangen en het volwassenheidsniveau van de nieuwe Gegevensdienst wordt verhoogd van Release Candidate naar General availibility, dan gaat het volwassenheidsniveau van de huidige Gegevensdienst naar Deprecated en start de uitfasering van de huidige Gegevensdienst;
De Gegevensdienst is niet langer compatibel met de operationeel bruikbare versies van het MedMij Afsprakenstelsel.
Het moment van uitfaseren van een Gegevensdienst wordt aangegeven door de einddatum van de betreffende Gegevensdienst op te nemen in de Catalogus.
Gegevensdiensten die elkaar vereisen of vervangen
Stichting MedMij kan in de Catalogus verplicht stellen dat bepaalde Gegevensdiensten altijd gezamenlijk aangeboden moeten worden. Dit betekent dat Zorgaanbieders die deze specifieke Gegevensdiensten aanbieden ook verplicht zijn om de bijbehorende Gegevensdiensten aan te bieden. Dit is vaak het geval als de Gegevensdiensten samen een proces vormen, zoals het verzamelen en delen van gegevens. Het vereisen van de ene Gegevensdienst door de andere betekent niet per definitie dat er een wederzijdse afhankelijkheid is, maar dit kan wel het geval zijn.
De startdatum van het volwassenheidsniveau "General availability" voor een Gegevensdienst die een bestaande geldige Gegevensdienst vervangt, moet één dag na de einddatum (datum van uitfasering) van de te vervangen Gegevensdienst liggen, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om hiervan af te wijken.
Houderschap van Gegevensdiensten
In de Catalogus kan een Gegevensdienst alleen het volwassenheidsniveau 'Release candidate' bereiken als het houderschap van de betreffende Gegevensdienst geborgd is. Voor het bereiken van het volwassenheidsniveau 'General availability' is de borging van het houderschap eveneens een vereiste. Volgens NEN 7522 omvat de de houderschapsrol de verantwoordelijkheid voor het onderhouden, actualiseren en verder ontwikkelen van de Gegevensdienst en de bijbehorende informatiestandaard. Het borgen van deze aspecten wordt gerealiseerd door de invulling van de houderschapsrol, wat noodzakelijk is om te garanderen dat de dienst blijft voldoen aan de veranderende behoeften en eisen. Tussen de houder en Stichting MedMij wordt een Houderschapsovereenkomst gesloten. Deze overeenkomst waarborgt dat zowel de houders als Stichting MedMij zich houden aan de op hen rustende verantwoordelijkheden en verplichtingen. Daarnaast bevat deze overeenkomst de afspraken tussen Stichting MedMij en de houder van de Gegevensdienst.
In te voegen links
toelatingseisen: Invoegen link naar toelatingseisen (pagina bestaat nu nog niet)
Houderschapsovereenkomst: Onderstaande bestand (Houderschapsovereenkomst) hangen onder ouderschapsovereenkomst als een downloadbestand:
Review
Zijn de volgende acties uitgevoerd?