Versions Compared

Key

  • This line was added.
  • This line was removed.
  • Formatting was changed.

WORK IN PROGRESS  


Info
titleWat zijn principes (Bron ZIRA)

Er zijn vele theoretische definities en interpretaties van architectuurprincipes. De rode draad is dat het regels zijn, afgeleid van organisatiedoelstellingen, -missie en -visie, die richting en structuur geven aan het ontwerp van organisatie, proces, informatie, applicatie en techniek, en daarmee dus restricties aan de ontwerpvrijheid vormen.

Architectuurprincipes zijn:

    • Richtinggevende afspraken binnen een organisatie, gebaseerd op overtuigingen hoe de ambities van de organisatie te realiseren.

    • Richtinggevende uitspraken over de inrichting en realisatie van de informatievoorziening, geven structuur aan de inrichting van proces, informatie, applicatie en techniek;

    • Richtinggevende uitspraken die gebruikt kunnen worden als leidraad en toetsinstrument bij veranderingen;

Architectuurprincipes zijn een kernonderdeel van enterprise-architectuur; ze richten zich op de essentie en bieden een stabiel handvat voor veranderingen in organisaties.


Met AORTA 8.3 zijn ook de AORTA principes herzien. Generieke (stelsel overstijgende) principes zijn geïntroduceerd met daarbij een referentie naar de DIZRA en de principes en uitgangspunten genoemd in de Visie op samenhang in zorginfrastructuren. 

...

IDVZVZ.GEN.P1500   

ToepassingsgebiedGeneriek 
Stelling

Stelsel en voorzieningen leggen alleen eisen op die noodzakelijk zijn voor veilige uitwisseling van gegevens op basis van gezamenlijk vastgestelde open standaarden,  

Beschrijving
Rationale

Zorgverleners werken met diverse zorginformatiesystemen die zij afnemen van verschillende marktpartijen. Sttelsels zijn bedoeld om de uitwisseling van patiëntgegevens tussen deze systemen te faciliteren met behoud van marktwerking. Daarom moeten eisen aan de systemen waartussen gegevens worden uitgewisseld zoveel mogelijk worden beperkt tot het strikt noodzakelijke en gebaseerd op internationale standaarden om te komen tot: 

 

  • gestandaardiseerde uitwisseling van gegevens; 
  • adequate beveiliging van de uitwisselingsinfrastructuur als geheel; 
  • functioneren van de uitwisselingsinfrastructuur als geheel, bijvoorbeeld wat betreft beschikbaarheid. 

 

Implicaties


Mapping VZVZ Manifest
Mapping DIZRAHet informatiestelsel hanteert een gelijk speelveld voor alle leveranciers. Afspraken worden gemaakt over het gebruik van standaarden, niet over het gebruik van een product of dienst. Iedere organisatie kiest haar eigen leveranciers voor het implementeren van de standaarden.  
Mapping Visie samenhang
  • De (zorg)informatiesystemen kunnen eenvoudig aansluiten op basis van gezamenlijk vastgestelde open standaarden en koppelvlakken. Er worden (nationale extensies van) internationale standaarden gebruikt. Data wordt onafhankelijk van applicaties opgeslagen en beheerd, met procesondersteuning gebaseerd op bij voorkeur (wettelijk) verplicht gestelde open standaarden. 
  • In een gelijkwaardig speelveld met open interfaces (eventueel op basis van open source) kunnen verschillende ICT-leveranciers en data-organisaties (versneld) diensten ontwikkelen, waardoor de belangen van betrokken partijen goed tot hun recht komen. Voor aangesloten partijen zijn alle mogelijkheden aanwezig om zelfstandig te innoveren en beschikbare kennis, expertise en technologieën te benutten. De markt kan haar werk doen; 
Mapping AORTA oudAORTA.ALG.p1010: aan aangesloten zorgsystemen worden uitsluitend eisen gesteld dienoodzakelijk zijn voor veilige gestandaardiseerde uitwisseling van gegevens. 



...

IDVZVZ.GEN.P1700
ToepassingsgebiedGeneriek
Stelling

Open speelveld en keuzevrijheid 

BeschrijvingAfspraken worden gemaakt over het gebruik van standaarden, niet over het gebruik van een product of dienst. Iedere organisatie kiest haar eigen leveranciers voor het implementeren van de standaarden.
Rationale
Implicaties


Mapping VZVZ Manifest
  • 8 Keuzevrijheid
Mapping DIZRA

Het informatiestelsel hanteert een gelijk speelveld voor alle leveranciers. Afspraken worden gemaakt over het gebruik van standaarden, niet over het gebruik van een product of dienst. Iedere organisatie kiest haar eigen leveranciers voor het implementeren van de standaarden

Mapping Visie samenhang
  • In een gelijkwaardig speelveld met open interfaces (eventueel op basis van open source) kunnen verschillende ICT-leveranciers en data-organisaties (versneld) diensten ontwikkelen, waardoor de belangen van betrokken partijen goed tot hun recht komen.
  • Voor aangesloten partijen zijn alle mogelijkheden aanwezig om zelfstandig te innoveren en beschikbare kennis, expertise en technologieën te benutten. De markt kan haar werk doen;
Mapping AORTA oudN.A.



IDVZVZ.GEN.P1800
ToepassingsgebiedGeneriek
Stelling

Technische transformaties om de gegevensuitwisseling tot stand te brengen kennen een ander kader dan semantische transformaties

Beschrijving

Technische transformaties zijn iets anders dan semantische transformatie. Er kan pas worden gesproken van semantische transformatie als de betekenis van de gegevens bij het interpreteren door een gebruiker (zorgverlener) anders is geworden door een uitgevoerde transformatie. Technische transformaties dienen het doel om gegevensuitwisseling mogelijk te maken tussen systemen die verschillende (versies van) standaarden hanteren. Bij een technische transformatie wordt de semantiek van de informatie niet geraakt.

Er moet dus anders worden omgegaan met  semantische transformaties dan met technsiche transformaties. Dit volgt uit o.a. Europese richtlijnen.

Uit Qualification and classification of software - Regulation (EU) 2017/745 and Regulation (EU) 2017/746 m.b.t. de MDR volgt dat: 

  • De software medische informatie moet creëren of modificeren met een medisch doel anders dan de representatie van data aanpassen voor compatibiliteitsdoeleinden om de MDR van toepassing te kunnen verklaren.
  • Software voor zoeken (dossier ophalen via match op metadata) en/of het ophalen/vragen van informatie niet onder de MDR verordening valt.


Zie ook de NEN-7503-2022 m.b.t. MDR

Rationale
Implicaties


Mapping VZVZ Manifest
Mapping DIZRA
Mapping Visie samenhang
Mapping AORTA oud





IDVZVZ.GEN.P1900
ToepassingsgebiedGeneriek
Stelling

Beheerpartijen van de in de gegevensuitwisseling betrokken informatiesystemen maken afspraken over de beschikbaarheid.

BeschrijvingProblemen in de gegevensuitwisseling ontstaan vaak doordat een informatiesysteem van een dossierhouder (bronsysteem) niet geraadpleegd kan worden. Dit kan zijn omdat het systeem overbelast is of omdat er een servercertificaat is verlopen. Omdat er in keteninformatisering meerdere raadplegende zorgaanbieders afhankelijk zijn van het beschikbaar zijn van gegevens die zijn ondergebracht bij de informatiesystemen van een dossierhoudende zorgaanbieder moeten er afspraken worden gemaakt over de beschikbaarheid. De verantwoordelijkheid van het beschikbaar zijn van een systeem ligt bij de beheerpartijen van de in de gegevensuitwisseling betrokken informatiesystemen. Zij zullen conform NEN-7512 afspraken moeten maken over de beschikbaarheid van de systemen en maatregelen moeten treffen die de beschikbaarheidsrisico's mitigeren.
RationaleAls er geen afspraken worden gemaakt over de beschikbaarheid van systemen betrokken in de gegevensuitwisseling dan ontstaan er discrepanties in het beschikbaar zijn van (medische)gegevens die nodig zijn in het zorgproces. Hierom moeten er uniforme afspraken worden gemaakt over de definitie van het begrip beschikbaarheid (is dat bijvoorbeeld  een percentage met of zonder geplande downtime) en over de omgang met beschikbaarheid (per component, per gegevensdienst, prioritering in verkeersstromen, functionele beschikbaarheid versus technische beschikbaarheid etc.).
Implicaties


Mapping VZVZ Manifest
Mapping DIZRA
Mapping Visie samenhang
Mapping AORTA oud


IDVZVZ.GEN.P2000
ToepassingsgebiedGeneriek
Stelling

Beheerpartijen en leveranciers van de in de gegevensuitwisseling betrokken informatiesystemen werken proatief samen om beheersproblemen te voorkomen en lossen de problemen primair onderling op maar kunnen problemen escaleren naar een regie-voerende partij. 

Beschrijving

Problemen in de gegevensuitwisseling ontstaan vaak doordat een informatiesysteem van een dossierhouder (bronsysteem) niet geraadpleegd kan worden. Dit kan zijn omdat het systeem overbelast is of omdat er een servercertificaat is verlopen. Het niet kunnen raadplegen van een systeem wordt vaak pas opgemerkt als er klachten zijn die gemeld worden door de (beheerpartij van de)  raadplegende zorgaanbieder. Deze klachten zullen zich primair moeten richten tot de dossierhoudende zorgaanbieder als uit de foutmelding die de raadplegende zorgaanbieder ontvangt blijkt dat daar het probleem zit. Problemen in de gegevensuitwisseling worden in dat geval primair opgelost door de AVG verantwoordelijke voor het beheer van de data (meestal de dossierhoudende zorgaanbieder).

Voorkomen is beter dan genezen en daarom werken beheerpartijen proactief samen aan het voorkomen van beheersproblemen. Om dit te kunnen doen:

  • wordt transparantie bevorderd
  • wordt samenwerking aangemoedigd en gefaciliteerd
  • wordt er eenduidig teruggekoppeld (foutafhandeling, helderheid voor eindgebruikers)
  • wordt er afgesproken hoe er onderling wordt gecommuniceerd over onderhoud en verstoringen
  • wordt er afgesproken hoe er wordt omgegaan met beheerpartijen die zich herhaaldelijk niet aan gemaakte afspraken houden

Als er dan toch iets mis gaat dan:

  • wordt er (pro)-actief over gecommuniceerd richting belanghebbenden
  • wordt er geëvalueerd om te leren van datgene dat beter had gekund
RationaleBij grootschalige landelijke gegevensuitwisseling is het voor een regiepartij ondoenelijk om ieder gepercipieerd probleem te analyseren, op te lossen en te coördineren. Dit is daarom primair de verantwoordelijkheid van de partijen die onderling gegevens met elkaar uitwisselen.
Implicaties


Mapping VZVZ Manifest
Mapping DIZRA
Mapping Visie samenhang
Mapping AORTA oud



IDVZVZ.GEN.P2100
ToepassingsgebiedGeneriek
Stelling

Inzage in de logging in de keten

Beschrijving

Ketenproblemen kunnen vaak alleen worden opgelost na analyses in de keten. Soms is het dan nodig om de logging in verschillende ketensystemen te kunnen bekijken. Hierover moeten afspraken worden gemaakt die vallen binnen de kaders van NEN-7513. Hierbij kan gedacht worden aan afspraken over:

  • message-id's in berichten om te kunnen bepalen welke berichten bij elkaar horen
  • inzage in elkaars systeemlogging 
  • hoe omgaan met logging waarin medische gegevens zitten
  • hoe omgaan met bewaartermijnen van logging waarvoor geen wettelijke bewaartermijnen gelden
Rationale
Implicaties


Mapping VZVZ Manifest
Mapping DIZRA
Mapping Visie samenhang
Mapping AORTA oud



AORTA Principes


IDVZVZ.AORTA.P1000
ToepassingsgebiedAORTA
Stelling

Het is voor de burger transparant welke gegevens door wie en met wie zijn uitgewisseld.

BeschrijvingBurgers hebben inzicht in welke gegevens worden en zijn uitgewisseld en met en door wie
Rationale
Implicaties


Mapping VZVZ Manifest
  • 9 Transparant
Mapping DIZRA
  • In het informatiestelsel hebben burgers regie op hun eigen gezondheidsdata en kunnen deze data meenemen en delen in hun reis door het zorglandschap en in het netwerk van zorgverleners en ondersteuners dat zich rondom hen vormt.
  • AP12 Regie over gegevens: “we stellen patiënten, cliënten en burgers in staat om controle en regie te nemen over hun gegevens”
Mapping Visie samenhang
  • Informatie (zorginhoudelijk, administratief, kwaliteit en proces) is binnen wettelijke kaders beschikbaar voor alle betrokkenen en wordt daarmee zorgbreed (her)gebruikt;
Mapping AORTA oud
  • AORTA.ALG.p1050: patiënten hebben via AORTA toegang tot hun eigen gegevens.
  • AORTA.ALG.p1060: toegang tot patiëntgegevens wordt vastgelegd en is hierdoor traceerbaar.



...